Có những món ăn rất đỗi giản dị nhưng cứ hay trở đi trở lại trong “miền” ẩm thực của tôi, đố mà quên được, chẳng hạn như món dưa muối kho với cá ngừ. Đôi lần tự hỏi vì sao thì trái tim mách rằng vì đó là món ăn gắn với một thời quê kiểng.


Về quê dự đám cưới, má nói con tranh thủ dằn bụng mấy miếng cơm rồi hãy đi. Tới chỗ tiệc tùng, món nào cũng ngòn ngọt, không hợp với cái lưỡi ưa mặn mòi của con đâu. Tính nói dạ thôi, nhưng khi thấy mâm cơm có mấy lát ngừ kho với dưa muối, tôi sà vào ngay.

Mùi thơm nồng của cá ngừ kho với dưa muối như gợi lại mùa xưa: tháng 9, tháng 10, những cơn mưa trắng trời, gian bếp đậm đà mùi cá ngừ - dưa muối. Trong từng sớ thịt cá ngừ thấm đẫm cái mặn mòi của dưa muối. Và trong từng miếng dưa muối  phảng phất hương vị ngọt ngào của cá ngừ.

Tôi vừa ăn vừa nghĩ trước khi ẩm thực ra tấm ra món như bây giờ, không biết người xưa đã mày mò thế nào mà lại cho cái anh dưa muối bình dân nằm chung nồi với loại cá ngừ ngon nổi tiếng này. Sự kết hợp hài hòa giữa một bên là cá biển, một bên là cây trái vườn nhà đã làm nên một món ăn đặc trưng của những làng chài thuộc vùng đất Quảng Ngãi.

Không phải “tranh thủ dằn bụng mấy miếng cơm” như má nói mà tôi ăn khá… chăm chỉ và nhai rất kỹ. Nhai kỹ để hương vị món ăn chầm chậm lan tỏa, để những bữa cơm cá ngừ kho dưa muối của thời thơ ấu lần lượt hiện về. Hồi đó, bếp nhà tôi trải qua những ngày chật vật, có khi chỉ một con cá ngừ mà má xắt cả chục trái dưa muối kho chung.

Những lần biển động dài ngày, má nói nhỏ với các con, rằng ăn gì thì ăn cũng phải giữ lại vài lát cá làm “cốt” để má còn xắt dưa vào kho tiếp. Má hay bẻ đôi những trái ớt sừng ném vào nồi cá. Tới lượt ớt cũng thoang thoảng mùi vị cá và dưa.

Ớt đã kho rồi nên “hiền” lắm, cay dìu dịu làm miếng cá ngừ và lát dưa muối càng thêm đậm đà. Ngày ấy, ba má thường nói ăn dưa muối ngon không thua cá ngừ, lại nhẹ bụng. Rồi ba má cứ dưa muối mà gắp. Giờ mới biết ba má nói vậy là để nhường những lát cá ít ỏi cho mấy đứa con đang tuổi ăn tuổi lớn.

Tới đám cưới, tôi lười đụng đũa. Bạn bè quở, tôi nói tao mới làm một bụng cơm với cá ngừ kho dưa muối. Đám bạn nhao lên, nói đúng rồi đúng rồi. Mưa mưa, lành lạnh kiểu này, gặp món đó, bụng đang căng cũng phải xếp bằng ngồi xuống.